⁴⁵ İyi insan yüreğindeki iyilik hazinesinden iyilik, kötü insan içindeki kötülük hazinesinden kötülük çıkarır. İnsanın ağzı, yüreğinden taşanı söyler.

²⁴ İsa oradan ayrılarak Sur^[a] bölgesine gitti. Burada bir eve girdi. Kimsenin bunu bilmesini istemiyordu, ama gizlenemedi. ²⁵ Küçük kızı kötü ruha tutulmuş bir kadın, İsa'yla ilgili haberi duyar duymaz geldi, ayaklarına kapandı. ²⁶ Yahudi olmayan bu kadın Suriye-Fenike ırkındandı. Kızından cini kovması için İsa'ya rica etti.

²⁷ İsa ona, “Bırak, önce çocuklar doysunlar” dedi. “Çocukların ekmeğini alıp köpeklere atmak doğru değildir.”

²⁸ Kadın buna karşılık, “Haklısın, Rab” dedi. “Ama köpekler de sofranın altında çocukların ekmek kırıntılarını yer.”

²⁹ İsa ona, “Bu sözden ötürü cin kızından çıktı, gidebilirsin” dedi.

³⁰ Kadın evine gittiğinde çocuğunu cinden kurtulmuş, yatakta yatar buldu.

³¹ Sur bölgesinden ayrılan İsa, Sayda yoluyla Dekapolis bölgesinin ortasından geçerek tekrar Celile Gölü'ne geldi. ³² O'na sağır ve dili tutuk bir adam getirdiler, elini üzerine koyması için yalvardılar.

³³ İsa adamı kalabalıktan ayırıp bir yana çekti. Parmaklarını adamın kulaklarına soktu, tükürüp onun diline dokundu. ³⁴ Sonra göğe bakarak içini çekti ve adama, “Effata”, yani “Açıl!” dedi. ³⁵ Adamın kulakları hemen açıldı, dili çözüldü ve düzgün bir şekilde konuşmaya başladı.

³⁶ İsa orada bulunanları, bunu kimseye söylememeleri için uyardı. Ama onları ne kadar uyardıysa, onlar da haberi o kadar yaydılar. ³⁷ Halk büyük bir hayret içinde kalmıştı. “Yaptığı her şey iyi. Sağırların kulaklarını açıyor, dilsizleri konuşturuyor!” diyorlardı.

^1-2 O günlerde yine büyük bir kalabalık toplanmıştı. Yiyecek bir şeyleri olmadığı için İsa öğrencilerini yanına çağırıp, “Halka acıyorum” dedi. “Üç gündür yanımdalar, yiyecek hiçbir şeyleri yok. ³ Onları aç aç evlerine gönderirsem, yolda bayılırlar. Hem bazıları uzak yoldan geliyor.”

⁴ Öğrencileri buna karşılık, “Böyle ıssız bir yerde bu kadar kişiyi doyuracak ekmeği insan nereden bulabilir?” dediler.

⁵ İsa, “Kaç ekmeğiniz var?” diye sordu.

“Yedi tane” dediler.

⁶ Bunun üzerine İsa, halka yere oturmalarını buyurdu. Sonra yedi ekmeği aldı, şükredip bunları böldü, dağıtmaları için öğrencilerine verdi. Onlar da halka dağıttılar. ⁷ Birkaç küçük balıkları da vardı. İsa şükredip bunları da dağıtmalarını söyledi. ⁸ Herkes yiyip doydu. Artakalan parçalardan yedi küfe dolusu topladılar. ^9-10 Orada yaklaşık dört bin kişi vardı. İsa onları evlerine gönderdikten sonra öğrencileriyle birlikte hemen tekneye binip Dalmanuta bölgesine geçti.

⁵ O zaman körlerin gözleri,

Sağırların kulakları açılacak;

⁶ Topallar geyik gibi sıçrayacak,

Sevinçle haykıracak dilsizlerin dili.

Çünkü çölde sular fışkıracak,

Irmaklar akacak bozkırda.

⁹ Bundan sonra gördüm ki, her ulustan, her oymaktan, her halktan, her dilden oluşan, kimsenin sayamayacağı kadar büyük bir kalabalık tahtın ve Kuzu'nun önünde duruyordu. Hepsi de birer beyaz kaftan giymişti, ellerinde hurma dalları vardı.

¹⁴ “Kaftanlarını yıkayan, böylelikle yaşam ağacından yemeye hak kazanarak kapılardan geçip kente girenlere ne mutlu! ¹⁵ Köpekler^[c], büyücüler, fuhuş yapanlar, adam öldürenler, putperestler, yalanı sevip hile yapanların hepsi dışarıda kalacaklar.

¹⁶ “Ben İsa, kiliselerle ilgili bu tanıklığı sizlere iletsin diye meleğimi gönderdim. Davut'un kökü ve soyu Ben'im, parlak sabah yıldızı Ben'im.”

¹⁷ Ruh ve Gelin^[ç], “Gel!” diyorlar. İşiten, “Gel!” desin. Susayan gelsin. Dileyen, yaşam suyundan karşılıksız alsın.

¹⁸ Bu kitaptaki peygamberlik sözlerini duyan herkesi uyarıyorum! Her kim bu sözlere bir şey katarsa, Tanrı da bu kitapta yazılı belaları ona katacaktır. ¹⁹ Her kim bu peygamberlik kitabının sözlerinden bir şey çıkarırsa, Tanrı da bu kitapta yazılı yaşam ağacından ve kutsal kentten ona düşen payı çıkaracaktır.

^1-2 Yahudiler'in Nikodim adlı bir önderi vardı. Ferisiler'den olan bu adam bir gece İsa'ya gelerek, “Rabbî, senin Tanrı'dan gelmiş bir öğretmen olduğunu biliyoruz. Çünkü Tanrı kendisiyle olmadıkça kimse senin yaptığın bu mucizeleri yapamaz” dedi.

³ İsa ona şu karşılığı verdi: “Sana doğrusunu söyleyeyim, bir kimse yeniden^[d] doğmadıkça Tanrı'nın Egemenliği'ni göremez.”

⁴ Nikodim, “Yaşlanmış bir adam nasıl doğabilir? Annesinin rahmine ikinci kez girip doğabilir mi?” diye sordu.

⁵ İsa şöyle yanıt verdi: “Sana doğrusunu söyleyeyim, bir kimse sudan ve Ruh'tan doğmadıkça Tanrı'nın Egemenliği'ne giremez. ⁶ Bedenden doğan bedendir, Ruh'tan doğan ruhtur. ⁷ Sana, ‘Yeniden doğmalısınız’ dediğime şaşma. ⁸ Yel dilediği yerde eser; sesini işitirsin, ama nereden gelip nereye gittiğini bilemezsin. Ruh'tan doğan herkes böyledir.”

⁹ Nikodim İsa'ya, “Bunlar nasıl olabilir?” diye sordu.

¹⁰ İsa ona şöyle yanıt verdi: “Sen İsrail'in öğretmeni olduğun halde bunları anlamıyor musun? ¹¹ Sana doğrusunu söyleyeyim, biz bildiğimizi söylüyoruz, gördüğümüze tanıklık ediyoruz. Sizler ise bizim tanıklığımızı kabul etmiyorsunuz. ¹² Sizlere yeryüzüyle ilgili şeyleri söylediğim zaman inanmazsanız, gökle ilgili şeyleri söylediğimde nasıl inanacaksınız? ¹³ Gökten inmiş olan^[e] İnsanoğlu'ndan başka hiç kimse göğe çıkmamıştır. ¹⁴ Musa çölde yılanı nasıl yukarı kaldırdıysa, İnsanoğlu'nun da öylece yukarı kaldırılması gerekir. ¹⁵ Öyle ki, O'na iman eden herkes sonsuz yaşama kavuşsun.

¹⁶ “Çünkü Tanrı dünyayı o kadar çok sevdi ki, biricik Oğlu'nu verdi. Öyle ki, O'na iman edenlerin hiçbiri mahvolmasın, hepsi sonsuz yaşama kavuşsun.

¹ “Kardeşlerinizi ‘Halkım’, kızkardeşlerinizi ‘Merhamete ermişler’ diye çağırın.”

² “Azarlayın annenizi, azarlayın,

Çünkü o benim karım değil artık,

Ben de onun kocası değilim.

Yüzünden akan fahişeliği,

Koynundan zinaları atsın.

³ Yoksa onu çırılçıplak soyacak,

Anneden doğma edeceğim,

Çöle, çorak toprağa çevirecek,

Susuzluktan öldüreceğim.

⁴ Acımayacağım çocuklarına,

Çünkü onlar zina çocuklarıdır.

⁵ Anneleri zina etti,

Onlara gebe kaldı, rezillik etti.

‘Oynaşlarımın ardından gideceğim’ dedi,

‘Ekmeğimi, suyumu, yapağımı, ketenimi, zeytinyağımı, içkimi onlar veriyor.’

⁶ İşte bu yüzden onun yoluna dikenli çit çekeceğim,

Yolunu bulamasın diye

Önüne duvar öreceğim.

⁷ Oynaşlarının ardına düşecek,

Ama onlara erişemeyecek,

Onları arayacak,

Ama bulamayacak.

O zaman, ‘İlk kocama döneyim’ diyecek,

‘Çünkü o zamanki halim şimdikinden iyiydi!’

⁸ Ama kendisine tahıl, yeni şarap, zeytinyağı verenin,

Baal için harcadığı altınla gümüşü bol bol sağlayanın

Ben olduğumu bilmedi.

⁹ Bu yüzden zamanında tahılımı,

Mevsiminde yeni şarabımı geri alacağım;

Çıplak bedenini örten yapağımı, ketenimi çekip alacağım.

¹⁰ Evet, oynaşlarının önünde ayıbını ortaya çıkaracağım,

Kimse elimden kurtaramayacak onu.

¹¹ Bütün sevincine, bayramlarına,

Yeni Ay törenlerine, Şabat günlerine,

Dinsel bayramlarının tümüne son vereceğim.

¹² Viran edeceğim asmalarını, incir ağaçlarını,

Hani, ‘Bunlar oynaşlarımın bana verdiği ücrettir’ dediği;

Çalılığa çevireceğim onları,

Yem olacaklar yabanıl hayvanlara.

¹³ Cezalandıracağım onu,

Baallar'a buhur yaktığı günler için;

Halkalarla, takılarla süslenmiş,

Oynaşlarının ardınca gitmiş,

Beni unutmuştu”

Diyor RAB.

¹⁴ “İşte bu yüzden onu ikna edip çöle götürecek,

Onunla dostça konuşacağım.

¹⁵ Kendisine orada bağlar vereceğim,

Akor^[g] Vadisi'ni ona umut kapısı yapacağım.

Gençlik günlerinde olduğu gibi,

Mısır'dan çıktığı günlerde olduğu gibi,

Ezgiler söyleyecek.

¹⁶ Ve o gün gelecek” diyor RAB,

“Bana, ‘Kocam’ diyeceksin;

Artık, ‘Efendim^[ğ]’ demeyeceksin.

¹⁷ Ağzından Baallar'ın adını sileceğim,

Adları bir daha anılmayacak.

¹⁸ Kırdaki hayvanlarla, gökteki kuşlarla,

Toprakta yaşayan canlılarla,

Halkım için o gün antlaşma yapacağım;

Ülkeden yayı, kılıcı, savaşı kaldıracağım,

Güvenlik içinde yatıracağım onları.

¹⁹ Seni sonsuza dek kendime eş alacağım,

Doğruluk, adalet, sevgi, merhamet temelinde

Seninle evleneceğim.

²⁰ Sadakatle seninle evleneceğim,

RAB'bi tanıyacaksın.

²¹ “Ve o gün yanıt vereceğim” diyor RAB,

“Göklere yanıt vereceğim;

Onlar da yere yanıt verecek;

²² Yerse, tahıla, yeni şaraba,

Zeytinyağına yanıt verecek,

Onlar da Yizreel'e yanıt verecekler.

²³ Onu ülkede kendim için ekeceğim,

Merhamete ermemiş olana acıyacağım,

Halkım olmayana, ‘Halkımsın’ diyeceğim;

Onlar da bana, ‘Tanrım’ diyecekler.”

¹ Yeruşalim'den gelen Ferisiler ve bazı din bilginleri, İsa'nın çevresinde toplandılar. ² O'nun öğrencilerinden bazılarının murdar, yani yıkanmamış ellerle yemek yediklerini gördüler. ³ Ferisiler, hatta bütün Yahudiler, atalarının töresi uyarınca ellerini iyice yıkamadan yemek yemezler. ⁴ Çarşıdan dönünce de, yıkanmadan yemek yemezler^[h]. Ayrıca kâse, testi ve bakır kapların yıkanmasıyla ilgili başka birçok töreye de uyarlar.

⁵ Ferisiler ve din bilginleri İsa'ya, “Öğrencilerin neden atalarımızın töresine uymuyorlar, niçin murdar ellerle yemek yiyorlar?” diye sordular.

⁶ İsa onları şöyle yanıtladı: “Yeşaya'nın siz ikiyüzlülerle ilgili peygamberlik sözü ne kadar yerindedir! Yazmış olduğu gibi,

‘Bu halk, dudaklarıyla beni^[ı] sayar,

Ama yürekleri benden uzak.

⁷ Bana boşuna taparlar.

Çünkü öğrettikleri, sadece insan buyruklarıdır.’

⁹ İsa onlara ayrıca şunu söyledi: “Kendi törenizi sürdürmek için Tanrı buyruğunu bir kenara itmeyi ne de güzel beceriyorsunuz! ¹⁰ Musa, ‘Annene babana saygı göstereceksin’ ve, ‘Annesine ya da babasına söven kesinlikle öldürülecektir’ diye buyurmuştu. ^11-12 Ama siz, ‘Eğer bir adam annesine ya da babasına, benden alacağın bütün yardım kurbandır, yani Tanrı'ya adanmıştır derse, artık annesi ya da babası için bir şey yapmasına izin yok’ diyorsunuz. ¹³ Böylece kuşaktan kuşağa aktardığınız törelerle Tanrı'nın sözünü geçersiz kılıyorsunuz. Buna benzer daha birçok şey yapıyorsunuz.”

¹⁴ İsa, halkı yine yanına çağırıp onlara, “Hepiniz beni dinleyin ve şunu belleyin” dedi. ^15-16 “İnsanın dışında olup içine giren hiçbir şey onu kirletemez. İnsanı kirleten, insanın içinden çıkandır.”^[i]

¹⁷ İsa kalabalığı bırakıp eve girince, öğrencileri O'na bu benzetmenin anlamını sordular. ¹⁸ O da onlara, “Demek siz de anlamıyorsunuz, öyle mi?” dedi. “Dışarıdan insanın içine giren hiçbir şeyin onu kirletemeyeceğini bilmiyor musunuz? ¹⁹ Dıştan giren, insanın yüreğine değil, midesine gider, oradan da helaya atılır.” İsa bu sözlerle, bütün yiyeceklerin temiz olduğunu bildirmiş oluyordu.

²⁰ İsa şöyle devam etti: “İnsanı kirleten, insanın içinden çıkandır. ^21-22 Çünkü kötü düşünceler, fuhuş, hırsızlık, cinayet, zina, açgözlülük, kötülük, hile, sefahat, kıskançlık, iftira, kibir ve akılsızlık içten, insanın yüreğinden kaynaklanır. ²³ Bu kötülüklerin hepsi içten kaynaklanır ve insanı kirletir.”